ukrayna

Genellikle sanıldığının aksine, Kırım Tatarları tek bir dalgada gelerek Kırım yarımadasına yerleşmiş tek parça bir ulus değildir. Konuyu bilmeyen pek çok kişinin kanaati, Moğol asıllı kabul ettikleri ?Tatarlar?ın 13. yüzyılda Cengiz Hanordularının Karadeniz?in kuzeyindeki ülkeleri istilâsıyla buralara yerleştiği ve bu insanların Kırım yarımadasındaki kolundan günümüze kaldığı şeklindedir.Ancak Avrupalılar doğudan gelen herkesi moğollara benzettikleri için her gelen kavime Tatar demişlerdir.Kırım tarihinde çok önemli bir rol oynamış olmakla birlikte, bugünkü Kırım Tatarlarının etnik, linguistik, kültürel ve tarihî özelliklerini böyle sade bir formül ile izah edebilmek mümkün değildir.

Yine konuyu dışarıdan değerlendiren kimseler, ?Tatar? adının başka yerlerde de geçmişte ve bugün kullanılmış ve kullanılmakta olmasına bakarak, örneğin günümüzdeki İdil boyundaki ?Tataristan? özerk cumhuriyetini göz önünde bulundurmak suretiyle, Kırım Tatarlarının o Tatarların Kırım?daki kolu olduklarını yahut ?Tatar? adı altında otokton bir ulus var olup, bunun bir kolunun İdil-Ural?da, bir kolunun Kırım?da, diğer kollarının da başka yerlerde yaşadıklarını düşünürler. Bu zan da gerçeği yansıtmaktan çok uzaktır.

Kırım tatarları üç alt etnik gruba ayrılırlar:

• Tatlar (dağ yahudileri olarak bilinen tat halkı ile bağlantıları yoktur.) yaklaşık %55 ile en büyük alt etnik gruptur.
• Yalıboyu (yaklaşık %30),
• Nogaylar (Yaklaşık %15)

Nogaylar fiziksel görünüş olarak orta asya özelliklerini taşırken (çekik göz, sarı ten) tatlar ve yalıboyu grubu kafkas özelliklerine sahiptirler. Kırım Tatarlarının tamamı Hanefi mezhebine bağlı olup Sünni Müslümandır. ?Kırım Tatarcası? diye adlandırılabilecek tek bir lehçe veya dil yoktur. 1944 Büyük Tatar Sürgünü öncesi ?Yalıboyu? tabir edilen Kırım?ın güney kumsal şeridinde yaşayanlar düpedüz Osmanlı Türkçesinin uzantısı olan büyük ölçüde Oğuzağırlıklı bir lehçe konuşurlarken, ?Çöl? tabir edilen Kırım?ın kuzey kesimlerindeki düzlük bölgelerin ve Kerç yarımadasının ulusu bâriz Kıpçak özelliklerini taşıyan bir lehçeye sahiptirler.

Diğer taraftan, coğrafî olarak Kırım?ın orta kesimlerinde yer alan Bahçesaray ve Karasubazar bölgelerinde konuşulan şive ise yukarıda anılan birbirinden hayli farklı lehçelerin karışımından oluşmuş bir yapı arz eder. ?Orta yolak? adı da verilen ve aynı zamanda edebî Kırım Tatar Türkçesi olarak kabul edilmiş olan bu şive tam bir Oğuz-Kıpçak karışımı mahiyetiyle tüm Türk topluluklarında gayet özgün bir mevkiye sahip olup, belki de bu yeryüzündeki hem Oğuz hem de Kıpçak grupları tarafından çok büyük ölçüde anlaşılabilen tek lehçeyi teşkil eder.